MS 1: de motor

De motorruimte van de MS 1 is echt fenomenaal. Het geeft de volledige indruk een industrieel museum te zijn. Alles is tot in de puntjes verzorgd, de verf is hagelwit, de verschillende soorten leidingen in verschillende kleuren geschilderd en alles is piekfijn in orde. Hart van de motor zijn de drie massieve cilinders zichtbaar in de foto - elk goed voor ik meen iets van 30 pk. Helaas kon de eigenaar niet aanwezig zijn om ons rond te leiden door het schip, anders had ik hem graag gevraagd om de werking van de motor te demonstreren.

Klusweek vrijdag: MS 1

De laatste dag van de klusweek hebben we afgesloten met een werkbezoek aan een soort van zusterschip van de Viking. Althans, ik wilde uitzoeken in hoeverre het eigenlijk een zusterschip was. Ik was het schip tegengekomen na een tip van een collega, die het op internet had zien staan. Later zag ik het nog eens in een tijdschrift, waar het opnieuw te koop werd aangeboden.

In kopen ben ik niet geïnteresseerd, maar wel in de constructie, de originele Kromhout-motor die erin staat en de gerestaureerde opbouw van de kajuit. Die laatstgenoemde bleek toch tegen een stalen frame te zijn gemonteerd, maar de motor was echt een fenomeen, waarover later meer.

Het schip zelf was in dienst geweest als vaartuig voor de Amsterdamse politie, net als de Viking gebouwd bij de Vries Lentsch. De MS 1 is echter in 1932 in Nieuwendam gebouwd - aan de noordoostkant van Amsterdam, in tegenstelling tot de Viking naar verluid in 1930, aan de Grasweg te Amsterdam, wat aan de noordwestkant ligt.

De constructie van de schepen verschilt op een paar opvallende plekken. Ondanks dat de schepen even breed zijn, 3,45 meter, zijn de gangboorden bij de MS 1 aanmerkelijk breder. Dat gaat ten koste van de ruimte in de kajuit. Daarnaast is de MS 1 ongeveer drie meter langer, wat het schip nog een smallere aanblik geeft dan de Viking. Ook het achterschip is anders - deze is vlak, in tegenstelling tot het ronde achterschip van de Viking.

Klusweek donderdag: plankje

Klusweek woensdag: een handdoekenrekje

Nu lijkt het misschien alsof er tijdens zo'n klusweek niets anders wordt gedaan dan een wc-rolhouder ophangen met een handdoekenrekje, maar niets is minder waar. Het weer leent zich momenteel alleen even niet voor spectaculaire buitenverf en -klusacties dus zijn het wat binnenwerkjes die eigenlijk niet (zo hoog) op de prioriteitenlijst stonden. Desondanks zijn het niet onbelangrijke toevoegingen. Het zijn zichtbare resultaten die het comfort vergroten en die het 'kampeergevoel' langzaam maar zeker verdringen.

Het kampeergevoel komt er als volgt op neer. Je omringt je met alle mogelijke vormen van comfort - televisie, verwarming, warm water, electriciteit, enzovoort, maar dan net niet als thuis. Je neemt overal net even de goedkopere versie van. In plaats van onder de douche thuis, ga je naar een badgebouw. In plaats van een kacheltje neem je een brander. In plaats van kabel heb je een schoteltje.

Vanaf het begin van mijn woonschipavontuur heb ik mij voorgenomen niet te willen kamperen. Maar een paar zaken hinten toch nog in die richting. Als ik ga afwassen, stook ik een keteltje warm water, omdat er nog geen warmwaterleiding naar de kombuis ligt. Eens in de drie weken moet ik het water bijvullen omdat er, weinig verrassend, geen vaste waterleiding naar het schip ligt, een vergelijkbare voorziening is er voor het gas. Er is geen centrale verwarming in het schip, maar een dieselkachel en twee elektrische kacheltjes. Om niet te willen kamperen heb ik vrijwel alle goedkope witplastic haakjes en dingetjes, inclusief de vorige toiletrolhouder, van het schip rigoureus weggesloopt. Sinds het begin heb ik het prettiger gevonden om niet een schip te bewonen dat lijkt alsof het een huis is. Ik heb liever een schip dat spartaans is ingericht, maar desondanks een huis is. Ik streef naar een mobile home, niet naar een mooie camper.

Klusweek dinsdag: vegen

Klusweek maandag: generator

Tijdens een klusweek gebeurt er zo veel dat er bijna niet tegenop te bloggen is. Gisteren is ook nog een man van de werf Pisano te Wijk bij Duurstede langs geweest om mij uit te horen over mijn generatorplannen en de rol die zij bij de uitvoering hiervan gaan spelen. Het eind van het liedje kwam er ongeveer op neer dat er in het vooronder waarschijnlijk te weinig ruimte is om de generator te plaatsen, tot mijn ongenoegen.

De ruimte is allicht groot genoeg om de set te herbergen, maar alleen al het plaatsen en aansluiten ervan gaat grote problemen opleveren. Er moet ook nog een brandstofslang aangesloten worden, een gedempte uitlaat en stroomkabels, iets wat een bijzondere klus zal beloven. De man deed een inschatting van 2 à 3 dagen. Met een uurtarief van € 40,- zijn ze niet duur, maar dan wordt zelfs deze klus prijzig. Onderhoud van de generatorset wordt er ook niet eenvoudiger op. Bepaalde delen worden moeilijk zo niet volledig onbereikbaar, waardoor ik het risico loop voor de eenvoudigste onderhoudsklussen de generator van boord te moeten laten hijsen.

Hij komt waarschijnlijk dus toch weer aan dek, op de voorpiek. Of toch in de bergruimte in het achteronder? Er is plek, meer dan in het vooronder en het plaatsen is vergelijkbaar met de beoogde plek op het voordek. De reden waarom ik het tot nog toe heb uitgesloten is dat ik de bergruimte veel gebruikte als opslag voor van alles en nog wat - verf, werkkleding, ongebruikte stukken isolatiemateriaal, enzovoort. Maar die kunnen nu deels ook verhuizen naar het voordek! Waar je zoal niet aan gaat denken bij het schrijven van een blogje...

Klusweek maandag: oud en nieuw

Hier twee gasdrukregelaars, een oude en een nieuwe. Driemaal raden welke de nieuwe is.

Voor deze drukregelaars wordt aangeraden ze iedere tien jaar te vervangen. Ergens denk ik dat ik dat dit bij de Viking een beetje naar de achtergrond is geraakt. De slangenklemmen waarmee de gasslang vastzat, waren ruimschoots doorgeroest. De oude drukregelaar was een paar keer overgeschilderd maar kon zijn ouderdom desondanks niet verbergen. Hij moet minstens een jaar of 20 zijn, vermoedelijk daterend van het moment waarop het schip is verbouwd tot recreatievaartuig en is uitgerust met een gasinstallatie. Eigenlijk mag ik (en de vorige eigenaar) van geluk spreken dat er geen ongelukken zijn gebeurd want dit is vragen om problemen.

Ik prijs mijzelf daarom voor de aanschaf van een nieuwe gasdrukregelaar, nieuwe aansluitslang en nieuwe slangenklemmen, nagezocht met zeep en een kwastje op lekken, kosten € 26,50.

Klusweek zondag

De Viking maakt het me makkelijk vandaag. Onder de houten vloer in het vooronder bleek niet zoals ik dacht een langsschot te zitten, maar een viertal staalbroodjes (midden-onder) die de Viking helpen balanceren. Ze lagen alle aan stuurboord, wat het verplaatsen van twee ervan naar bakboord alweer een beetje helpt om het schip recht te trekken. Ik heb het rustig aan gedaan vandaag na een gezellige avond met vrienden, maar ben desondanks tevreden over de vorderingen in het vooronder. Er staat zelfs alweer een deel in de witte primer (uiterst linksonder), wat een verbluffend opgeruimd effect geeft tussen al het antieke roest- en menie-oranje. Morgen weer verder.

Klusweek donderdag en zaterdag

De Viking helt een beetje over naar stuurboord. Er zit een verschil in de waterlijn tussen stuurboord en bakboord van ongeveer tien centimeter, vijf centimeter aan iedere zijde. Dit is op zich niets ernstigs, het verschil als ik met mijn zestig kilo aan stuurboord van wal aan boord stap, is al goed voor ongeveer de helft hiervan. Het verschil is alleen wel merkbaar en het is prettiger als het schip in balans is. Het tien-centimeterverschil was voorheen nog niet zo, maar geleidelijk aan in de loop van de maanden opgebouwd. Het heeft waarschijnlijk alles met de drinkwatervoorziening te maken.

Ten eerste heb ik een paar keer de watertanks bij het bijvullen laten overstromen. De Viking beschikt (nog) niet over een drinkwaterpeilmeter (of brandstofpeilmeter), maar over een 'kijkglas' in de vorm van een staande en doorzichtige plastic buis die communiceert met de drinkwatertanks aan weerszijden van de dieseltank. Een enkele keer is het daarom voorgekomen dat ik niet op tijd signaleerde dat de tank bijna vol was, en daarmee de tank overstroomde. Nu is de vulleiding naar de watertanks niet volledig gesloten. Als ik teveel vul, dan stroomt het water er, onhandig genoeg, niet bij de vuldop uit, maar in de motorruimte langs de tank aan stuurboordkant. Aha. Het water blijft aan de stuurboordkant van de langsschotten in de bilge staan en de Viking gaat lichtelijk overhellen. Oorzaak 1.

Daarnaast is de waterleiding naar de kombuis deze winter bevroren geweest. Het was een tamelijk strenge winter en al enige tijd heb ik het vermoeden gehad dat de leiding weliswaar niet gebarsten, maar toch wel ergens is 'opgerekt' gedurende deze periode. Dit is wellicht de oorzaak van het regelmatig kort aanslaan van de hydrofoor (de drukpomp voor de drinkwatervoorziening aan boord), al kan dit ook te wijten zijn aan een wat versleten klep in de hydrofoor. Dit vraagstuk daargelaten ben ik op zoek gegaan naar mogelijke lekpunten. De waterleiding richting de kombuis bestaat gedeeltelijk uit slang, gekoppeld aan de kraan in het aanrecht, en gedeeltelijk uit pijp, gekoppeld aan de hydrofoor in de motorruimte. Ergens moeten deze samenkomen, had ik geconcludeerd, mogelijk een plek waar een lek zou kunnen zijn onstaan. Mijn vermoedens hebben mij niet bedrogen. In de foto hierboven is (lastig) te zien hoe er een druppel water hangt aan het metalen pijpgedeelte vlak voor de koppeling met de slang. Deze lekkende koppeling zit vlak voor het schot voor de motorruimte, aan stuurboord. Oorzaak nummer 2.

Tenslotte heb ik een goede beginslag gemaakt met het opruimen en conserveren van één van de meest zorgbehoevende delen van de Viking - de bergruimte en de ankerkettingkluis in de voorpiek. Aan bakboord ben ik begonnen met het verwijderen van loshangende verflagen, loszittende roest en het legen van het bilgewater. In tegenstelling tot wat ik eerder heb beweerd over de risico's van gasontwikkeling hier, staat het vooronder niet in open verbinding met de kombuis of motorruimte. Het is water- en gasdicht afgesloten van de rest van het schip door het 'aanvaringsschot'. Dit schot moet de rest van het schip behoeden voor zinken op het moment dat hier bij een onverhoopte aanvaring een scheur in de romp onder de waterlijn zou ontstaan. Maar ik dwaal af. De aandacht die het vooronder de afgelopen decennia heeft moeten ontberen probeer ik nu goed te maken met allereerst wat schoonmaakwerk. Ik ben dus begonnen met het verwijderen van rommel en (condens?)bilgewater aan bakboordzijde. Daardoor wordt de bakboordzijde lichter dan stuurboord, waar ik nog niet ben begonnen, waardoor de Viking weer een fractie overhelt. Oorzaak nummer 3.

Hoe ga ik dit nu aanpakken? Ten eerste moet ik niet wachten met het waterleidinglek aan te pakken. De pijp moet volledig vervangen worden door een slang aan één stuk, die drukverschillen bij bevriezing beter kan opvangen dan een metalen pijp. Daarnaast ga ik het overschot aan bilgewater aan stuurboord overhevelen, zodat de Viking weer in balans komt.