De nieuwe startaccuset in actie

Hoeveel Magnum-ijsjes gaan er in een startaccu?

Mijn startaccuset heb ik vandaag vervangen. Zoals misschien op de foto te zien is, zijn de polen gesmolten, van de linker accu de minpool en van de rechter de plus. Ik denk dat ik tijdens het verwisselen van de lichtaccu's van oudjaarsdag de accu's, die niet veel ouder dan een jaar of twee kunnen zijn, de genadeklap heb gegeven. Zoals sommigen zich misschien herinneren, heb ik toen de pluspool van de startaccu verbonden met de scheepsmassa. Het vuurwerk begon vervolgens vroeg in Vlissingen die dag.

Nu denk ik dat er iets erg fout is gegaan in één of beide accu's. In Gouda had ik enkele malen moeite met starten - de accu was weliswaar op voldoende voltagepeil maar miste de capaciteit om de motor draaiende te krijgen. Daarom ben ik vanuit Gouda op alleen de lichtaccu's
naar Amersfoort gevaren.

Om nu het boordnet weer compleet te maken, heb ik dus een nieuwe set accu's gekocht, tweemaal 12 volt, 100 ampere-uur (Ah). Dit betekent dat, theoretisch gezien, de accu in staat moet zijn een uur lang 100 ampère te leveren. Bij 12 volt is dit dus 12 * 100 = 1200 Watt-uur, ook wel 1,2 kilowattuur (kWh), jawel, dezelfde energiemaat die in huishoudens wordt gehanteerd om de stroomrekening te bepalen. Zo kan ik nog wel even de natuurkundelessen van de middelbare school herhalen - een watt is een Joule per seconde, en met één Joule kan je een kracht van één Newton over een meter verplaatsen. Als je dan het aantal Joules per seconde vermenigvuldigt met de uren, dan kom je dus uit op 4320000 Joules oftewel 4,3 megajoules aan energie die er in zo'n accu gaat. Best wel veel hè, 8,6 megajoules voor een set van twee startaccu's. Toevallig net zoveel als de voedingswaarde van 18 Magnum-ijsjes (de chocolade-variant, 480 kJ per ijsje). Hm, best wel weinig eigenlijk als je het zo bekijkt, al denk ik niet dat je voedingswaardes zo gemakkelijk kan vergelijken met elektrische energie.

Het halen van de nieuwe accu's was een makkie, het eruit halen van de oude een crime. Er zaten een paar heel mooie startaccu's in, twee echte Varta's van elk 230 (!) Ah. Als ik dat geweten had, dan had ik misschien wat zuiniger gedaan ermee. Het bleken ook semi-tractie accu's te zijn, iets waar ik pas achter ben gekomen nu ze goed doorbakken zijn. Ik had ze dus ook voor de verlichting kunnen gebruiken, maar tja.

Accu's van 230 Ah, zo kan ik je nu vertellen, knap zwaar, iets waar ik niet helemaal op gerekend had. 63 kilo per stuk, om precies te zijn, want ik heb ze op de weegschaal gezet. In andere woorden: ik heb me een breuk gesjouwd, maar mijn rug is nog heel (afkloppen).

Rust

Na aankomst in Amersfoort kreeg ik wilde klusplannen, maar er komt weinig van terecht. Ik kom net het veld uit na een paar maanden veldwerk die ik met een tamelijk drukke week en een nog drukker weekend heb afgesloten en ik voel dat het even tijd is om rustig aan te doen. Dus heb ik een rustige kantoorbaan op het moment op het hoofdkwartier en gebruik ik de avonden om even bij te komen.

Natuurlijk zit ik niet alleen maar te luieren. Ik zou mij niet zijn.

Daarom heb ik gisteren 10% van mijn scheepshypotheek afgelost. Dat scheelt mij maandelijks iets aan rentelasten, al is het niet veel - een paar biertjes, een keertje boodschappen of bijna een weekendretourtje Maastricht. Of het nu een verstandig besluit is om mijn spaarrekening te plunderen en minder klusgeld te hebben, daar moet ik later nog maar eens over schrijven, in ieder geval geeft het een goed gevoel om nog eens 5,6 procent meer van mijn schip zelf te hebben in plaats van de bank.



Daarnaast heb ik een klein model Airpress naaldenbikhamer gekocht bij tooldiscounter.nl. De reden waarom ik een bescheidener exemplaar heb gekocht, is dat ik de Von Arx die ik had gehuurd, wel erg veel geweld vond. Opwindend en ontzettend snel geweld weliswaar, maar ik hoop dat de directe omgeving bij mijn my first naaldenbikhamer net iets minder het gevoel heeft dat de wereld vergaat.

Op een rondvaartschip in het haventje aan de Nijverheidsweg Noord zijn ze toevallig ook net aan het naaldbikken, met z'n tweeën maar liefst. Horen en zien vergaat je, als je er alleen al langs fietst. Of deze stiller is, weet ik niet maar ik ben benieuwd wanneer mijn pakketje wordt bezorgd...

Koelkast

Voor energiebewuste mensen is een wattmeter een handig apparaatje. Zo weet ik dat een wasbeurt met mijn Miele op 50 graden (ja mijn wasmachine kan dat) iets minder dan een kilowattuur kost. Met een beetje de elektrische kachel stoken in de winter zet je al gauw tussen de 10 en de 15 kwh weg, het blaaskacheltje in de kajuit neemt 600 watt en de wifi-accesspoint neemt bijna niks.

Nu kom ik erachter - in het kader van laten we eens kijken - dat mijn koelkast de afgelopen twee etmalen 4,6 kilowattuur heeft verbruikt. Dit gedeeld door het aantal uren dat er in een etmaal gaat, heeft het apparaat, dat 100 watt neemt, continu en onafgebroken heeft gedraaid. Het is weliswaar zomer, maar dat het geval niet meer afslaat, is slecht. Nu is het al een wat oudere Electrolux, wellicht is hij onderhand aan vervanging toe. Het is wel een soort scheepsmodel (of wellicht eerder campermodel) want hij kan ook op propaan draaien. Niet dat ik daar naartoe wil, flessen propaan verwisselen in het vooronder is alleen maar lastig. In plaats daarvan wil ik het liefst een zuinige koelkast die ik op zonnepanelen kan laten koelen. Dat is nog een heel eind weg, maar wel haalbaar.

Hallo Amersfoort & het wieleffect

We zijn in Amersfoort! Na weer een behouden vaart ligt de Viking voor de komende drie weken er weer mooi bij in de Eem, vlak voor de Koppelbrug. De jachthaven zelf is te krap om te kunnen manouvreren, maar ze hebben een prima plek vrijgehouden aan de Eem zelf.

De tocht zelf was goed te doen in twee dagen. Het was 15 uur varen in totaal, dus het had eventueel in één dag gekund. Voor de ontspanning en bemanningswisseling was het beter en leuker om het te doen in twee.

De zaterdag bestond uit de etappe van Gouda naar de jachthaven in Durgerdam, even voorbij de Oranjesluizen aan het Buiten IJ. Vertrek was om 7:00 met de vierkoppige bemanning van Leendert, Els, zus Wieke en ondergetekende en iedereen keurig op tijd voor de verandering. Ik ben nog niet eerder zo stipt vertrokken, meestal zijn er nog wat zaakjes af te ronden op het laatste ogenblik. Starten en varen op alleen de lichtaccu's heeft geen problemen opgeleverd, het liep prima. De enige vertraging die we hebben opgelopen kwam door de werkzaamheden aan de brug te Vrouwenakker, dit heeft drie bruggen extra gekost en ruim een uur in afstand langer varen. Dit was mij van tevoren volkomen onbekend, en enig speurwerk op het internet achteraf heeft ook niet echt een website opgeleverd waar je gemakkelijk alle scheepvaartstremmingen kan opzoeken, behalve misschien de vaartberichten op de Waterkampioenwebsite. De berichten zelf zijn helaas een beetje weggemoffeld in een Word-documentje, niet heel erg toegankelijk dus. Voor een pagina met RSS-feeds van scheepvaartberichten is het kennelijk nog een beetje vroeg...

Het was een bruggentocht als nooit tevoren. Na de Rabatbrug (7:00) en de daarachterliggende Ir. de Kock van Leeuwensluis (7:05) volgden de Bikobrug (7:15), de hefbrug te Waddinxveen (7:45), de hefbrug te Boskoop (8:00), de spoordraaibrug te Gouwsluis (tijd niet genoteerd), de hefbrug in Alphen aan den Rijn (tijd niet genoteerd), de Zegerbrug in Alphen (9:00), de Aardammer brug (9:21), de Papenbrug te Papenveer (9:40), de Kattenbrug (9:45), waarna we moesten omvaren over de Drecht waar we Bilderdamsebrug (tijd niet genoteerd) en de Tolbrug te Leimuiden (10:50) hebben laten openen. Eenmaal op de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder kregen we opnieuw bij Leimuiden de Leimuiderbrug (11:30), daarna de Aalmeerderbrug (12:15) en de Bosrandbrug (13:00) om op de Nieuwe Meer uit te komen. Na de Nieuwe Meersluizen te zijn gepasseerd (13:30) kon in Amsterdam pas echt het feest beginnen. Hier kwamen de Zeilstraatbrug (14:22), de Bockbrug (14:34), de Overtoombrug (14:44), de Kinkerbrug (14:55), de Wiegbrug (15:07), de Beltbrug (15:14), de van Hallbrug (15:19), de Kattenslootbrug (15:26), de Willemspoortbrug (15:35) en tenslotte de Westerkeersluisbrug (15:41), waar we nét onderdoor pasten om aldaar het IJ te bereiken. De Oranjesluizen waren we om 16:15 gepasseerd en om ca 17:00 lagen we goed en wel aangemeerd in jachthaven 't Y te Durgerdam. Na 24 bruggen en 3 sluizen zat ik er redelijk doorheen en kon ik geen brug meer zien.

Ondanks de mooie route wil ik dit de volgende keer liefst toch anders. 24 bruggen en drie sluizen is mij toch wel een beetje gortig en ik hoop van harte dat mijn volgende project op een locatie is die ik via het Amsterdam-Rijnkanaal kan bereiken. Ik moet eigenlijk niet klagen, want ik heb wel veel oefening gehad in het manouvreren op beperkte vaarwegen en het stilleggen van het schip voor een brug. Nu pas heb ik het gevoel dat ik het gedrag van de Viking een beetje leer kennen, hoe het achterschip naar bakboord trekt bij het achteruitslaan, omdat ik een rechtsdraaiende schroef heb.

Dit is een interessant verschijnsel, trouwens. Het heet het wieleffect en deze term slaat op de neiging van de schroef om als een wiel door het water te trekken en het achterschip mee te nemen. Het werkt ongeveer zo (heb ik gelezen). Het dieper gelegen deel van de schroef heeft meer grip op het water door allemaal ingewikkelde oorzaken waar op Wikipedia het een en ander over geschreven is. Een mooiere beschrijving met plaatjes staat op Answers.com. Door de draaiende beweging trekt de schroef aan de onderkant meer dan aan de bovenkant, zodat bij vooruit slaan het achterschip naar stuurboord trekt (bij een rechtsdraaiende schroef). De boeg van het schip stuurt daarbij dus als het ware vanzelf iets naar links. In het Engels heet dit propeller walk.

Bij achteruitslaan is dit wieleffect nog groter. De schroefbladen zijn zo gevormd dat ze "in de vooruit" het meeste water verzetten. De schroef moet bij het achteruitslaan dus meer omwentelingen maken om dezelfde vaart in het schip te krijgen. Deze extra omwentelingen versterken het wieleffect. Dit maakt dat de Viking bij het achteruitslaan heel lastig te varen is. Het wieleffect wordt namelijk bijgestaan door twee andere manouvreerproblemen. Het schip reageert ten eerste heel slecht op het roer - dit is iets wat ik zelf heel slecht begrijp maar heeft met krachten op het roer te maken - en ten tweede heeft de kop van het schip de neiging om met de wind mee weg te waaien. Deze drie fenomenen maken dat ik liever niet teveel achteruit vaar, iets waar ik bij de bruggen gedwongen werd om hiermee te oefenen. Als een brug in een kwestie van minuten open gaat, dan is het niet de moeite om het schip aan te meren aan een wachtplaats of iets dergelijks. In Amsterdam hebben een aantal bruggen die mogelijkheid niet eens, dus is het rustig afwachten en voorzichtig oefenen met het schip stil op het water houden.

Het wieleffect is overigens niet alleen maar vervelend. Zo weet ik nu dat ik bij het vooruitvaren linksom een kleinere draaicirkel heb dan rechtsom. Ook kan ik met behulp van het wieleffect het achterschip makkelijker aan de kant helpen als aan bakboord wil aanmeren. Helaas wil ik altijd het schip aan stuurboord aan de wal hebben, omdat aan stuurboord het slot op de deur zit en ik daar veel gemakkelijker aan en van boord kan.

Oh ja, maar de reis. Zondag was een enorm contrast met zaterdag. Vertrek was om 12:25. Het IJsselmeer was rustig en in de loop van de dag begon de zon steeds meer door te breken. Het varen kon ik voor een goed deel van de tijd overlaten aan de overige drie bemanningsleden - Steven, Petra en inmiddels een van mijn vaste maten, Arjan. Al varend op het dak van de Viking gezeten kon ik uitkijken over de velden rond de Eem en het was echt magisch. Alles was ontspannen, fietsende mensen met kinderen, slechts twee bruggen en prachtig, rustig, zonnig vaarweer. Om 17:15 had de Viking zijn nieuwe ligplaats.